ނަރުދަމާ މިބަސް އަނގައިން ބޭރުވާން ފެށީވެސް، ބޮޑުރާޅާއި ގުޅިގެން، މިވެރިންގެ އިސްތަށި ފީވެފައިހުރި ތަލައިގައި ރައްޔިތުން ދޮންދަނގަނޑު ޖައްސާ، ތަލައިން ސިނގިރޭޓް ރޯކުރަން ފެށި ހިސާބުން.
ފެށުން
"މިއީ ވަރަށް ބަސްއަހާ، މަސައްކަތްތެރި، ސަރުކާރަށް ކިޔަމަންތެރި، ވަރާތެރި، ލޯބި ރައްޔިތަކު ދިރިއުޅޭ ރަށެއް، މިރަށުގެ ރައްޔިތުންނަށް މިހާރު އެންމެބޮޑަށް ބޭނުންވެފައިވާ މިރަށުގެ ނަރުދަމާގެ މަސައްކަތް ކައިރި މުސްތަޤުބަލެއްގައި ފެށޭނެ، އެކަމަށް މިދަނީ މަސައްކަތްކުރަމުން" އެއްކަލަ އަނގައިން އަނެއްކާވެސް މިފަދަ ބަސްތައް ރައްޔިތުންނަށް އިއްވާ މޫސުން މިއޮތް ލައިގަތީއެވެ. ބިސް އަޅަން ގޮޑުދޮށަށް ވެލާ އަރާހެން ރަށްރަށަށް އަރާ މޫސުން ބޯމަތިވީއެވެ. ތަފާތަކީ، މުޅިން އާ ވެލާތައް މިފަހަރު އުޅޭކަމެވެ.
ނަރުދަމާ އަޅަން ފައިސާ ނުވަތަ ސައްލި ހުސްވުން
ނަރުދަމާ ނިޒާމް އަޅާނެކަމަށް ނަރުދަމާ މިނިސްޓްރީގެ ޑިޒައިން ކޮންޓްރޯލަރު އިޢުލާންކުރި ރަށްރަށުގެ ލިސްޓް 15 ނަމްބަރުގެ 6 ބޮޅު ކަންވާރުހާ ދިގުވެ، ރަށްރަށުގެ ނަންތައް ބެނާރތަކުގައި ލިޔެ މަގުތަކުގައި ފެންނާން ބެހެއްޓިއަސް، ނަރުދަމާ ނިޒާމް ވަޅުލާން ބޭނުންވާ ފައިސާ ނުވަތަ ސައްލި ނެތި، އެ ވަޅުލެވޭނެ ހެއްޔެވެެ. ހަގީގަތުގައި ފައިސާ ނެތީއެއް ނޫނެވެ. 30 އަހަރު ދުވަހު ނައަޅާ ހުރި ނަރުދަމާ ހަފުތާއެއްގެ ތެރޭގައި އަޅަންވީމަ ކޮށި އެރީއެވެ. އަނގައިން ނަރުދަމާ މިބަސް ބޭރުވާން ފެށީވެސް، ބޮޑުރާޅާއި ގުޅިގެން، މިވެރިންގެ އިސްތަށި ފީވެފައިހުރި ތަލައިގައި ރައްޔިތުން ދޮންދަނގަނޑު ޖައްސާ، ތަލައިން ސިނގިރޭޓް ރޯކުރަން ފެށި ހިސާބުންނެވެ. ދަމާ ކޫއްތަމުން، ބޮލަށް ސިގިރޭޓްގެ އަޅިކަނޑަމުން ރައްޔިތުން ދުވަން ފެށި ހިސާބުންނެވެ. އޭގެ ކުރިން "ނަރުދަމާ" މިބަސް އަޑު އިވުނަސް ކޮށިއަރާގޮތްވެ، ތަލައިގެ ހަން ދޫވުން ފަދަ ތަފާތު އައުދަޔާއި ޚިލާފު އެތައްކަމެއް މިވެރީންނަށް ވަނީ ދިމާވެފައެވެ.
ނަރުދަމާ އަޅާ ރަށްރަށުގެ ލިސްޓް ޗާޕްކުރުން
2020 ތަޞައްވުރުގެ ތެރެއިން މި ޤަރުނުގައި ނަރުދަމާ އެޅޭނެކަމަށް ލަފާކުރާ ރަށްރަށާއި، 2040 ގައި އަޅަން ކަނޑައަޅާފައި ހުރި ރަށްރަށްވެސް ހިމެނޭގޮތަށް، ލިސްޓްހަދާ ޗާޕްކުރުމަކީ، ނަރުދަމާ މިނިސްޓްރީއިން އަބަދުވެސް ކުރަމުން އަންނަކަމެކެވެ. ބޮޑު ރާޅާއި ގުޅިގެން، ލިސްޓް ހެދި ޢަދަދެއްވެސް ނޭގެއެވެ. ދުވަހު ނޫސްތަކާއި އިންޓަރނެޓްގައި ނަރުދަމާ އަޅާ ރަށްރަށް 12 އިން 15 އިން ކަނޑައަޅާ ރޯދައަށް ކަދުރު ބަހާހެން ރަށްރަށް ބައިބަޔަށް އަޅާ ލިސްޓް ހަދަމުން ދާއިރު، މިއީ ދައްކާލާ ދަޅައެއްކަން ރައްޔިތުންނަަށް އެގެއެވެ.
ނަރުދަމާ ގަށާ މެޝިންގެ ވިޔަފާރި (ޔުނިސެފް ފަދަ ޖަމާޢަތްތަކުން) ކުރުން
ނަރުދަމާ މިނިސްޓްރީއިން މިހާރު ކުރަމުންދާކަމަކީ، ނަރުދަމާ އަޅާނެ ރަށްރަށް ކަނޑައަޅާ ރަށްރަށުގެ ލިސްޓް އެކި ސިފަ ސިފައިގައި ނޫސްތަކުގައި ޢިޢުލާންކޮށް ރައްޔިތުންނަށް ދަޅަ ދެއްކުމެވެ. ނަރުދަމާ އަޅާނެ ކަމުގެ ހުވަފެނީ ލިސްޓް ނޫސްތަކާއި އިންޓަރނެޓްގައި ޖެހުމެވެ. މިކަމުގެ ހެއްކަކީ، ބޮޑުރާޅާއިގުޅިގެން ހިލޭ އެހީދޭ ދެތިން ޖަމާޢަތަކުން ރާއްޖެއައިސް ޖޫސްބޯ ހޮޅި ބޭނުންކޮށް ދެ ތިން ރަށެއްގައި ކުރިކަމެއް ފިޔަވާ އެހެން އެއްވެސް ކަމެއް ފެންނާންނެތްކަމެވެ. ފުޅާ ދާއިރާއެއްގައި ސްޕްޓިކް ޓޭންކާއި ނަރުދަމާ ގަށާ މެޝިންގެ ވިޔަފާރި ( ޔުނިސެފު ފަދަ ކޮރަޕްޓް ޖަމްޢިއްޔާތަކުން) ހިންގަމުންދާއިރު ކުޅިބަލަން ތިބުން ނޫންކަމެއް ކުރާތަނެއް ނުފެނެއެވެެ.
ހުވަފެނީ ޕްރޮޖެކްޓް ކޮންޓްރެކްޓް ކުރުން
މިދެންނެވި ހުވަފެނީ ލިސްޓް ނޫސްތަކުގައި ޖެހުމަށްފަހު، ނަރުދަމާ ނިޒާމް ފަރުމާކުރުމުގެ ނަމުގައި ކައިރި ގައުމުތަކުގައި ތަޅުދަނޑި ހަދާ ކުންފުނިތަކާއިި، ޓިނުން ތެލިތާސް އުފައްދާ ކުންފުނިތަކަށް ދަޢުވަތުދީ ރާއްޖެ ގެނެސް މަޝްރޫޢުތައް ޙަވާލުކުރުން ނޫންކަމެއް ކުރާތަނެއް ނުފެނެއެވެ. ބޮޑުރާޅަށްފަހު، ކުރާން ފެށި މިކަން ނިމި ހަމަޖެހިލައިގެން އިށީގެ އިނދެ ފްލަޝްކުރެވޭ ހިސާބަށް ދިޔަ އެއްވެސް ރަށެއް ނުފެނެއެވެ.
ނަރުދަމާގެ ތަޞައްވުރު
ނުޖޫމީ ތަރިތަކުގެ ފަލަކީ ހިސާބަށް ބަލާއިރު، ރާއްޖޭގެ އާބާދީގެ %95 މީހުންނަކީ ނަޖިސްފެނުން ފެންވަރާ، ނަޖިސްފެނުން އެއްޗެހި ދޮވެ ކެއްކުމަށް ނަޖިސްފެން ބޭނުންކުރަމުން އަންނަ ބަޔެކެވެ. އާބާދީގެ %75 މީހުން ބުއިމަށް ބޭނުންކުރާ ފެނަކީ ތަޢައްޔަރު ވެފައިވާ ފެނެވެ. މިހާތަނަށް ކުރެވިފައިވާ ދިރާސާތަކަށް ބަލާއިރު، މީހުން ދިރިއުޅޭ ރަށްރަށުގެ ތެރެއިން ޖަރާސީމުގެ އަސަރު ނުވަތަ ނަޖިހުގެ އަސަރުކޮށްފައި ނެތް އެންމެ ފެންވަޅެއްވެސް ނެތެވެ. މިކަމުގެ ޙާލަތު ހުރިގޮތަކީ މިއީ ކަމަށްވާއިރު، ރާއްޖޭގައި މީހުން ދިރިއުޅޭ ކޮންމެ ރަށަކީ ނަރުދަމާއި ބޯފެން ލިބި ދޭންޖެހޭ ރެށެކެވެ، މިކަމަށް ލިސްޓް ހަދުމަށްފަހު އޯފް ސެޓުން ޗާޕްކޮށް ހަމްދޫނު ކައިރިއަށް ދުވަން ޖެހޭތޯއެވެ.
